انما یا تنقیه چیست و چگونه انجام می شود؟ + {فیلم}

معنی تنقیه یا انما به انگلیسی : (Enema) در لغت به معنای پاک کردن ، پاکیزه ساختن، لای روبی قنات و راه آب می باشد اما معنی تنقیه در پزشکی چیست؟
تنقیه در پزشکی به معنای وارد کردن داروی مایع به روده بزرگ از راه مقعد می باشد. تنقیه یا انما با هدف های گوناگونی انجام می شود. اگر شما هم در برخی مواقع به دلیل یبوست و … مجبور به دفع مدفوع با کمک دست شده اید یا اینکه برای مدت طولانی است اینکار را انجام می دهید این مطلب از پرتو کلینیک را حتما مطالعه نمایید تا با عوارض دفع مدفوع با کمک دست آشنا شوید.
شما می توانید انما را هم خودتان در منزل با تهیه کردن کیت تنقیه از داروخانه انجام دهید ولی اگر با این کار آشنا نیستید بهتر است توسط یک پزشک یا پرستار در مطب برایتان انجام شود یا اینکه انما در بیمارستان انجام شود.
انما یا تنقیه چیست
تنقیه یا انما یا همان اماله، به معنای تزریق آب یا مایعات به داخل رکتوم و آب درمانی برای یبوست شدید است. چرا تنقیه را انجام می دهند؟ انجام این کار دلایل گوناگونی دارد مانند:
تخلیه روده و پاکسازی کامل آن از فضولات
آماده کردن فرد برای عمل جراحی، کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی
معاینه پزشکی
برطرف کردن یبوست
غربالگری سرطان
تعریف سایت verywellhealth از انما یا تنقیه :
An enema is the introduction of a liquid through the anus and into the large intestine. An enema may be given to treat constipation or to administer medication. It also may be used as part of the procedure to empty the contents of the bowel before a test, as with a colonoscopy
ترجمه متن بالا : تنقیه عبارت است از ورود مایعی از طریق مقعد و رکتوم به روده بزرگ. تنقیه ممکن است برای درمان یبوست یا تجویز دارو استفاده شود. همچنین ممکن است به عنوان بخشی از فرآیند تخلیه محتویات روده قبل از آزمایش هایی ، مانند کولونوسکوپی استفاده شود.
در برخی مواقع مواقع اگر فردی برای مدت طولانی یبوست داشته باشد تنقیه به او پیشنهاد می شود. چرا که دفع پس از مدت طولانی یبوست بسیار سخت بوده و منجر به بیماری هایی مانند بواسیر یا هموروئید، شقاق مقعدی و … خواهد شد.
اگر یبوست دارید و همیشه مدفوع خود را با کمک دست خارج می کنید هرگز این کار را ادامه ندهید و از یک پرستار یا بهیار بخواهید عمل تنقیه را برایتان انجام دهد.
تنقیه برای یبوست
اگر کولون نتواند مدفوع را از مقعد دفع کند یبوست که از مشکلات شایع گوارشی می باشد اتفاق می افتد. در واقع اگر فردی در یک هفته کمتر از ۳ بار دفع داشته باشد دچار یبوست می باشد. در موارد شدید که با مصرف فیبر و ورزش و … هم یبوست فرد رفع نشود تنقیه یا انما آخرین راه حل است. در این نوع تنقیه روده بزرگ به طور کامل تخلیه می شود.
برای افرادی که دچار یبوست های شدید هستند انجام انما یا تنقیه هر چند وقت یکبار برای شستشوی کولون توصیه می شود.
انواع انما
رایج ترین انواع انما یا تنقیه عبارتند از : انمای پاکسازی و تنقیه احتباسی
تنقیه پاکسازی: روشی است که برای شست و شو و تمیز کردن کولون می باشد و معمولاً پیش از کولونوسکوپی و معاینات پزشکی تجویز می شود. مثلاً برای عکس برداری با اشعه ایکس از کولون باید با استفاده از انما کولون را تمیز کرد تا تصاویر واضح نشان داده شود. در برخی موارد پزشک شب قبل از انما برای فرد مسهل تجویز می کند تا به دفع مدفوع کمک کند.
در حین انمای پاکسازی یبوست و سردرد و یا کمر درد هم بهبود می یابد. روش انجام انما برای پاکسازی به این صورت است که از محلول انما یا آب روده ی بزرگ را تحریک کرده و باعث دفع مدفوع و مواد باقی مانده در روده می شود.
انمای احتباسی: در این روش هم روده تحریک می شود اما محلول انما را برای مدت ۱۵ دقیقه یا بیشتر در بدن نگه می دارند.انمای ابقایی یا احتباسی برای سهولت در عبور مدفوع با استفاده از روغن انما انجام می شود.
آمادگی برای انما
برای آماده شدن پیش از انما شاید پزشکتان از شما بخواهد که چند روز قبل از انما رژیم غذایی خاصی داشته باشید و یا هنگام مراجعه ناشتا باشید. اگر می خواهید خودتان تنقیه خانگی برای یبوست را انجام دهید این موارد را رعایت کنید:
تجهیزات و وسایل انما را استریل کنید.
از یک روان کننده مثل لوبریکانت استفاده کنید.
لوله انما را اندازه گیری کنید. نباید بیش از ۴ اینچ یا ۱۰ سانت آن وارد روده و رکتوم شود.
پیش از شروع سعی کنید مثانه خود را تخلیه کنید تا به کولون فشار زیادی وارد نشود.
برای تهیه محلول انما دقت کنید تا اگر نیاز است مواد دارویی به محلول اضافه کنید.
اما اگر با این کار آشنا نیستید حتما از یک متخصص کمک بخواهید و نحوه استفاده از کیت انما در خانه را از او بخواهید و با پزشک از قبل هماهنگ کنید.
برای انجام برخی از انواع انما مثل باریم انما حتما باید به مطب بروید و خودتان در خانه نمی توانید این کار را انجام دهید چرا که لازم است از مایع مخصوصی برای نشان دادن قسمت هایی از دستگاه گوارش استفاده شود. باریم انما برای درمان یبوست نمی باشد.
روش انجام انما در خانه
شما می توانید کیت تنقیه را از داروخانه بدون نسخه تهیه کنید . کیت تنقیه معمولاً شامل یک محفظه نگهدارنده برای نگه داشتن محلول آب نمک، روغن و یا ملین می باشد و به یک لوله وصل است. بهتر است در مراحل انجام انما کسی پیشتان باشد و جزئیات انجام آن را از قبل از پزشک بپرسید.
محلول انما آب و نمک است که در یک کیسه یک طرف انما قرار دارد. قسمت دیگر لوله چربی است که مستقیم وارد رکتوم می شود. باید به پهلو دراز بکشید تا محلول درست وارد کولون شود. زانوهایتان را به داخل قفسه سینه خود جمع می کنید و در ادامه :
کیسه ی انما را باید با آب گرم و محلول پر کنید. مطمئن شوید که گیره کیسه خوب بسته شده است. هنگامی که لوله را به پایین می برید برای لحظه ای گیره را باز کنید تا هوای اضافی خارج شود و وارد کولون نشود.
باید داخل وان باشید و در حالی که به پهلو دراز کشیده اید کیسه را از وان آویزان کنید.
پیش از اینکه لوله را وارد کنید آن را کامل چرب کرده و مراقب باشید بیش از ۴ اینچ وارد رکتوم نشود.
در حالی که نفس عمیق میکشید صبر کنید تا مایع کامل وارد رکتوم شود.
پس از خالی شدن کامل کیسه آرام آن را جدا کرده و در نهایت ممکن است بلافاصله احساس دفع داشته باشید اگر انمای شما پاکسازی بوده است به سمت توالت بروید و اگر انمای احتباسی یا ابقایی بوده طبق دستور باید ۱۵ دقیقه محلول را نگه دارید.
پس از اینکه تمام محلول به کولون وارد شود یک ساعت بعد باید حرکات روده ای اتفاق بیفتد و اگر انمای موفقیت آمیزی انجام دهید منجر به تخلیه کامل روده ها می شود.
در نظر داشته باشید که اماله یا تنقیه در خانه ممکن است عوارض و خطرات احتمالی هم داشته باشد:
عوارض تنقیه چیست
اگر درست طبق دستور انما را انجام ندهید ممکن است در اثر وارد کردن فشار به مقعد و رکتوم بافت های مجاور هم آسیب ببینند. از عوارض انما می توان به موارد زیر اشاره نمود:
مشاهده خون در مدفوع پس از انما می تواند از عوارض آن باشد.
اگر محلول انما حاوی فسفات سدیم باشد برای افراد مسن ممکن است باعث نارسایی کلیه شود.
انما ممکن است باعث مزاحمت برای باکتری های روده شود و تعادل طبیعی بدن را برهم بزند.
استفاده ی بیش از اندازه از انما برای تخلیه و پاکسازی کولون باعث از دست رفتن آب بدن خواهد شد.
اگر ابزار و وسایل را استریل نکنید یا قبل از انما دستهای خود را به خوبی نشسته باشید ممکن است باعث عفونت شود.
در اثر استفاده ی زیاد از لوله انما ممکن است خطر سوراخ شدن روده را داشته باشد.
انمایی که محلول آن آب و نمک است معمولاً از سایر تنقیه ها کم خطرتر می باشد.
روش های جایگزین برای انما یا تنقیه
اگر هدف شما از انجام انما برای رفع یبوست مزمن می باشد می توانید با روش هایی مثل نوشیدن مایعات و آب کافی، ورزش منظم، مصرف مواد غذایی فیبردار، سبزیجات، میوه ها و غلات
از مسهل ها و ملین ها مثل منیزیم استفاده کنید.
اگر هم هدفتان از انما پاکسازی کولون است با مشورت پزشک می توانید روش هایی که کمتر تهاجمی هستند استفاده کنید.
سوالات متداول درباره اماله، انما یا تنقیه
انما و اماله و تنقیه چه تفاوتی با هم دارند؟
هر سه این اصطلاحات به یک معنی هستند و انما به معنی فرو کردن و وارد کردن آب یا هر مایع دیگری به داخل روده بزرگ برای پاکسازی و تخلیه کولون می باشد.
روش انجام تنقیه خانگی برای یبوست به چه صورت است؟
می توانید کیت تنقیه را از داروخانه تهیه کرده و طبق مراحل به پهلو روی حوله دراز بکشید و زانوها را زیر شکم و سینه خود بکشید. لوله روغن کاری شده را تا ۴ اینچ به آرامی وارد رکتوم خود کنید. هنگامی که لوله ایمن شد، محتویات کیسه تنقیه را به آرامی فشار دهید یا اجازه دهید با کمک نیروی جاذبه وارد بدن شما شود. وقتی کیسه خالی شد، به آرامی لوله را بردارید.
آیا خونریزی بعد از تنقیه طبیعی است؟
خونریزی پس از تنقیه نیز یکی از علائم رایج سوراخ شدن رکتوم است. بنابراین درد و خونریزی مقعدی به عنوان آسیب احتمالی رکتوم در نظر گرفته می شود و نیاز به بررسی بیشتر دارد.