بیماری سلیاک ؛ راه تشخیص ، درمان و علائم در زنان باردار و کودکان

بیماری سلیاک (سُلیاک) در انگلیسی با اصطلاح Coeliac disease نام برده می شود، یکی از اختلال های خود ایمنی روده باریک و مشکلات گوارشی می باشد که طی ابتلا به این عارضه پرزهای روده باریک آسیب دیده و دیگر قادر به جذب مواد مغذی برای بدن نیستند.

بیماری سلیاک می تواند طیف وسیعی از علائم مختلف مانند اسهال ، درد شکم و نفخ ایجاد کند.

این عارضه ناشی از واکنش نامطلوب بدن به مواد حاوی گلوتن است که یکی از پروتئین های غذایی می باشد. این پروتئین در ۳ نوع غلات یافت می شود:

• گندم
• جو
• چاودار (نوعی گندم)

همچنین گلوتن در هر ماده غذایی که حاوی این سبوس ها می باشد یافت می شود:

• ماکارونی
• کیک ها
• غلات صبحانه
• بیشتر انواع نان
• انواع خاصی از سس ها
• بعضی غذاهای آماده

علاوه بر این ، بیشتر آبجوها نیز از جو تهیه می شوند که بدن فرد مبتلا به سلیاک، قادر به تحمل هیچ کدام از موارد نام برده شده نمی باشد و به محض ورود گلوتن به سلول پرزهای روده موجب پاسخ شدید سیستم ایمنی می‌شود. در نتیجه این واکنش التهابی ایجاد شده موجب تحلیل پرزهای روده و اختلال در کارکرد آنزیم ها می شود.

رژیم غذایی فاقد گلوتن

تشخیص بیماری سلیاک

یکی از ساده ترین روش ها که خود انسان می تواند از پیش آمدن سلیاک جلوگیری کند، استفاده از رژیم غذایی فاقد گلوتن است. برای تشخیص این عارضه آزمایشاتی به صورت روتین برگزار نمی شود بلکه آزمایشات فقط برای کسانی توصیه می شود که سابقه خانوادگی ( ارثی ) به این بیماری را داشته اند. همچنین در صورت مثبت بودن جواب آزمایش، بستگان درجه یک فرد نیز مورد آزمایش قرار می گیرند. در حال حاضر اگر شما هم سابقه ابتلا به این بیماری را داشته اید، از طریق روش های زیر می توانید از سلامت خود مطمئن شوید:

آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص

آزمایش خون : اندازه گیری آنتی بادی های ضد گلیادین یا همان پروتئین تشکیل دهنده ی گلوتن می تواند دکتر را در تشخیص این بیماری کمک کند. این عمل به منظور بررسی آنتی بادی های موجود در بدن انجام می گیرد.

HLA تایپینگ : که به دلیل تشخیص بیماری های وراثتی انجام گرفته و به بررسی هسته هر سلول می پردازد.

بیوپسی دئودنوم : نمونه برداری از اثنی عشر توسط آندوسکوپی

تست هایی برای سنجش تحمل خوراکی (گزیلوز و لاکتوز )

سلیاک خفیف

سلیاک نیز مانند هر بیماری دیگری دارای دو نوع خفیف و شدید می باشد که این نوع خفیف در بدن فرد علائم بارزی ندارد و افراد به ندرت متوجه آن می شوند.

علائم بیماری سلیاک در مردان و زنان

این عارضه می تواند با به همراه داشتن علائم جانبی، فرد بیمار را آگاه سازد. به طور مثال خوردن غذاهایی که حاوی گلوتن هستند می توانند باعث ایجاد یک سری علائم در روده شوند ، مانند:

• اسهال ، که ممکن است بوی ناخوشایندی داشته باشد
• دل درد
• یبوست
• سوء هاضمه
• نفخ شکم و خروج باد معده

بیماری سلیاک همچنین می تواند همراه با علائم تخصصی تری باشد ، از جمله:

• خستگی مزمن در نتیجه عدم دریافت مواد مغذی کافی از غذا
• لاغری ناخواسته
• بثورات خارش دار (درماتیت هرپتیفورمیس)
• مشکلات باردار شدن (ناباروری)
• آسیب عصبی (نوروپاتی محیطی)
• اختلالات موثر بر تعادل جسمانی و گفتار (آتاکسی)

بیماری سلیاک یک بیماری خود ایمنی است. اینجاست که سیستم ایمنی بدن (دفاع بدن در برابر عفونت) به اشتباه به بافت سالم حمله می کند.

در بیماری سلیاک ، سیستم ایمنی بدن مواد موجود در گلوتن را به عنوان تهدیدی برای بدن اشتباه گرفته و به آنها حمله می کند.

این به سطح روده کوچک (روده ها) آسیب می زند و توانایی بدن در جذب مواد مغذی از غذا را مختل می کند.

کاملاً مشخص نیست که چه عواملی باعث می شود سیستم ایمنی بدن به این ترتیب عمل کند ، اما به نظر می رسد ترکیبی از ژنتیک و محیط در این امر نقش دارند.

در کودکان

کودکان مبتلا به بیماری سلیاک ممکن است با سرعتی که انتظار می رود ، رشد نکنند و دیر تر به بلوغ برسند. این بیماری در کودکان معمولا در اوایل نوزادی تا پس از چند هفته ( حداکثر تا یک سالگی ) زمانی که کودک از غذاهای گلوتن دار تغذیه می کند نمایان می شود. علائم آن با کاهش وزن، کم خونی، بی اشتهایی، استفراغ، ورم مفاصل، مشکلات دندانی، اسهال و تورم شکم همراه است.

در بارداری

مادرانی که مبتلا به بیماری سلیاک می باشند، دوران بارداری متفاوت تری نسبت به مادرانی که سیستم بدنی آنها به مواد حاوی گلوتن حساسیت ندارد، دارند. در حقیقت این دوران می تواند کمی سختی برایشان به همراه داشته باشد. ولی با این وجود می توانند با استفاده از رژیم غذایی فاقد گلوتن این علائم را به حداقل رسانده و دوران حاملگی را با خوشی پشت سر گذارند.

اگر در ابتدا بارداری پزشک به درستی این عارضه را تشخیص ندهد، می تواند عوارضی به همراه داشته باشد:

• سقط جنین
• کم خونی شدید
• فشارخون بارداری
• زایمان از طریق سزارین
• تجربه بارداری کوتاه مدت
• کنده شدن جفت ( وضعیتی خطرناک که جفت از رحم جدا می شود )
• نوزادان نارس ( رشد نوزاد کمتر از وزن عادی به دلیل تنگ بودن فضای رحم برای نمو )

انواع روش های درمان

متاسفانه تاکنون هیچ درمان قطعی برای بیماری سلیاک کشف نشده است، اما استفاده از یک رژیم غذایی بدون گلوتن که پرزهای روده را تحریک نکند، می تواند به کنترل علائم کمک کرده و از عوارض طولانی مدت این بیماری جلوگیری کند.

دوره کاهش علائم و بازگشت بدن فرد به حالت عادی با وجود این رژیم غذایی حدود ۳ الی ۶ ماه می باشد. افراد مبتلا به این بیماری باید از مصرف خوراکی هایی حاوی گندم، جو، چاودار و برخی حبوبات ( در ابتدا ذکر شد) پرهیز کنند. این افراد می توانند آرد سیب‌ زمینی، برنج، عدس، سویا، ذرت و لوبیا را جایگزین غلات کنند. لازم به ذکر است اغلب مبتلایان به سلیاک به تخم‌ مرغ، شکر و روغن نیز حساسیت‌ نشان می دهند و باید از مصرف محصولاتی که این گونه مواد به مقدار زیاد در آن‌ها استفاده شده (مانند انواع سس‌ها ) خودداری کنید. رعایت این موارد حتی برای کسانی که به بیماری سلیاک مبتلا بوده ولی علائمی ندارند، حیاتی است.

نوشته بیماری سلیاک ؛ راه تشخیص ، درمان و علائم در زنان باردار و کودکان اولین بار در کلینیک نوین. پدیدار شد.

from کلینیک نوین https://ift.tt/2Kok9Rn
via IFTTT